Kılıç-kalkan oyunu, Türklerin savaşçı ruhunu canlandıran bir halk dansıdır.Türklerin Anadolu’ya göç etmeden çok önceki yüzyıllarda bu coğrafyada yaşayan uygarlıklarda da kılıç kalkan oynandığına dair bilgi ve belgelere rastlanmıştır.
1969 yılında Dinar’ın Tatarlı Beldesi’nde define hırsızları Akamenid krallığına ait olduğu bilinen bir tümülüste kaçak bir kazı yaparlar. Mezar odası ahşap kalaslardan yapılmıştır ve bu kalaslarda renkli resimler mevcuttur. Mezar odasında bir şey bulamayan hırsızlar, 4 adet kalası testereyle kesip Almanya’ya kaçırırlar. 2001 yılında Almanya’daki küçük bir müzede tesadüfen görülen bu ahşap kalaslar, yoğun çabalar sonucu Afyon müzesine getirilmiş, orada Tatarlı’dan getirilen diğer kalaslarla tekrar birleştirilerek sergilenmeye başlanmıştır.Kalaslardaki resimlerde bir sahne dikkat çekicidir. İki Pers askeri karşı karşıya gelmiş ve ellerinde kılıç kalkan taşıyorlar. Yukarıya kalkık topuklar ve geriye hamle yapan kol hareketleri bunların savaş değil dans ettiklerini gösteriyor. Askerlerin ellerindeki daha çok Anadolu’da da bilinen orak tipi kılıçlar, halen Ege bölgesinden tanıdığımız ve bazı yörelerde halen oynanan kılıç kalkan oyunlarının çok eski bir geleneğe dayandığını düşündürüyor.
Osmanlılar döneminde yeniçerilerin savaş antrenmanı yapmak ve vakit geçirmek için oynadığı bu oyun günümüzde Anadolu’nun bazı bölgelerinde Bursa başta olmak üzere halk dansı veya gösteri tarzında sergilenmektedir.
Sandıklı’da oynanan kılıç kalkan oyunu iki kişi ile oynanır .Oyuncular kılıç kalkan oynarken davul, zurna, klarnet, trompet benzeri çalgılarla çalınan Köroğlu müziği oyunculara eşlik eder.Seyircileri selamlama ,dans , savaş sahnesi ve kucaklaşıp barışma bölümlerinden oluşan bu gösteri 1960 lı yılların ortalarına kadar ilçemizde çeşitli etkinliklerde, düğünlerde, karşılama törenlerinde sergilenmiştir.Bu kültürel zenginliğimizi yaşatmaya çalışan değerli büyüklerimiz Kasap Nuri Uluışık ve Hasan çavuş (İnam) ağabeylerimizin vefatından sonra unutulup gitmiştir.
Gençlik yıllarında kılıç kalkan oynadığını bildiğimiz Cengiz Keskin ağabeyimizle yaptığımız söyleşide kendisine bu oyunu babasının öğrettiğini, babasının ise bu oyunu tekke odasında öğrendiğini söyledi. Sandıklı ilçesi ahilik kurumunun çok güçlü teşkilatlandığı ilçelerden birisidir.Ahilik teşkilatının olduğu yerlerde her mahallede Yaren odaları, tekke odaları ve zaviyeler olurdu .Ahilik kurumuna bağlı lonca teşkilatları akşamları bu mekanlarda toplanırlar,Yarenlik ederler,Dini, ahlaki, mesleki dersler sayesinde iyi bir eğitimden geçerlerdi, Bu mekanlarda aynı zamanda savaş sanatları da öğretilirdi.( Ok atma ,Kılıç kalkan kullanma vb.)
50 yıldır kimsenin sahip çıkmadığı bu köklü geleneği yeniden canlandırmak ve yaşatmak için derneğimiz yoğun bir çalışma içerisine girmiş, bu konuda bilgi ve belgeler toplanmış, Sandıklı’daki kılıç kalkan gösterilerini oynamış, canlı olarak izleme şansına erişmiş büyüklerimizle görüşmeler yapılmış, giysiler aksesuarlar araştırılmış ve orijinaline sadık kalmak adına büyük bir hassasiyet gösterilmiştir. Nihayet bu çalışmalar neticesinde bu kültüre gönül vermiş meraklı ve hevesli Yârenlerimizden bazıları kılıç kalkan gösterilerini öğrenerek çeşitli etkinliklerde sergilemeye başlamışlardır.Açık alan gösterisi olmasına rağmen derneğimiz bünyesinde yapılan Yâren Gecelerinde Kültür ve Sanat Evinde kılıç kalkan gösterileri misafirlerin beğenisine sunulmaktadır.
